1. Ευγένιος Ιονέσκο, Παιχνίδια σφαγής. Μτφρ. Σοφία Διονυσοπούλου, Σκην. Περικλής Μουστάκης. Εταιρία Θεάτρου Άσκηση. Θ.π. 2008-2009. Πρώτη παράσταση: 23.5.2008

Ένα από τα τελευταία έργα του Ιονέσκο, το Παιχνίδια σφαγής, γραμμένο το 1970, επέλεξε η Ομάδα του Περικλή Μουστάκη για να συνεχίσει την «άσκησή» της στην εξπρεσιονιστική, σκληρή υποκριτική γραμμή, που έχει ήδη χαράξει με τις προηγούμενες παραστάσεις της. Θέατρο επικινδυνότητας, ορμώμενο εμφανώς από κάποιες αρχές του Αντονέν Αρτώ, θέατρο που αποβλέπει στο να προκαλεί σοκ στον θεατή του, επιβάλλει ιδιαίτερο μόχθο στην προετοιμασία των ηθοποιών, κινησιολογία στα όρια του ανδρείκελου, μεταμφίεση που επιστρατεύει ακραίες ενδυματολογικές επιλογές και μακιγιάζ που δημιουργεί νέα πρόσωπα – προσωπεία. Ο Περικλής Μουστάκης και οι νέοι ηθοποιοί της ομάδας δημιουργούν με επιμονή και υπομονή μια, αν όχι νέα, οπωσδήποτε απούσα από την αθηναϊκή σκηνή, ενδιαφέρουσα ερμηνευτική μέθοδο σκηνικής προσέγγισης που θα ήταν εύκολο να διολισθήσει προς το επιφανειακό ή το γελοίο.

Η Τρίτη παράσταση της ομάδας, σε έργο αυτή τη φορά του Ιονέσκο, αποδεικνύει ότι έχει βρει πλέον την ωριμότητα, της συνέπεια, την άψογη παραστασιακή οργάνωση και επιτέλεση, με άλλα λόγια ότι η ομάδα δημιουργεί θεατρική παράσταση. Η δυναμική της έχει αφήσει πίσω τη περίοδο του πειράματος, με την έννοια του ψαξίματος και των επιμέρους ατελειών και διεκδικεί επάξια τη θέση της μεταξύ των ελάχιστων σχημάτων με ιδιαίτερο ολοκληρωμένο στίγμα.

Τα Παιχνίδια σφαγής είναι μια ακόμα πραγματεία του Ιονέσκο για το θάνατο, προσφιλές του θέμα είναι σε άλλα παλαιότερα έργα του, μόνο που εδώ η επιδημία θανάτου καθιστά τους ακόμα ζωντανούς ανδρείκελα που θεωρούν ότι μπορούν να ορίζουν τη ζωή τους, ενώ την άλλη στιγμή πεθαίνουν. Ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας, κοινωνικής και οικονομικής τάξης, ηθικής. Ο θάνατος είναι πάντα παρών με τη μορφή του πανύψηλου καλόγερου με την κουκούλα και το άσπρο πρόσωπο που μειδιά. Εμπνευσμένη η σκηνική παρουσία του από ήδη από την πρώτη σκηνή, ως παραδοξολογία μεταξύ ενός συρφετού γκροτέσκων αστών επιδιδόμενων μετά μανίας στην αγορά καταναλωτικών αγαθών. Καθοριστικές οι μετέπειτα εμφανίσεις του, όντας εύγλωττες ότι τα πρόσωπα των επιμέρους επεισοδίων – εικόνων του έργου σύντομα θα τον ακολουθήσουν. Συμπληρωματικά, ο Νεκροθάφτης με τα φέρετρα που φέρνει κατά καιρούς επί σκηνής ολοκληρώνει το έργο.

Ο Άγγελος Αγγελής έφτιαξε ένα απόλυτα λειτουργικό σκηνικό δημιουργώντας στο βάθος τρεις χώρους που ενώνονται ή διαχωρίζονται μεταξύ τους και όπου, συχνά παράλληλα, σαν σε ξεχωριστά δωμάτια, δίνονται οι εικόνες που συνέθεταν τη δράση. Το μετατρεπόμενο αυτό σε διαχωριστικούς χώρους σκηνικό (από δωμάτιο σε νοσοκομείο, από μαγαζιά σε φυλακή κ.α.) εξαφανιζόταν πίσω από γρίλιες όταν η δράση μεταφερόταν στον κενό χώρο, μπροστά, που σήμαινε εξωτερικούς χώρους. Έτσι ο ενιαίος χώρος μετατρεπόταν σε πολυτοπικό, ικανός να μεταλλαχθεί πειστικά στους επιμέρους χώρους που απαιτούσε το έργο. Τα κοστούμια του Αγγελή, όπως και τα ποικίλα αξεσουάρ, τα καπέλα, οι περούκες, τα τεράστια παπούτσια αλλά και το μακιγιάζ συνέθεταν τα μνημεία του γκροτέσκο και της παρωδίας και αναδείκνυαν τη στρεβλή κινησιολογία των προσώπων. Φυσικά, στη διαμόρφωση των χώρων, στην ατμόσφαιρα, στην ανάδειξη των κοστουμιών αλλά και των βαμμένων προσώπων συνέβαλαν τα μέγιστα οι φωτισμοί του Παναγιώτη Μανούση που χρωμάτιζαν ανάλογα από περιχαρείς σκηνές έως καταστάσεις παρωδίας θρίλερ. Τη μουσική επιμέλεια με τους έντονους ήχους, υπεύθυνους για τη διάχυτη ένταση της παράστασης, έκανε ο Μάνος Περγιουδάκης.

Οι ηθοποιοί της ομάδας έχουν αισθητά πλέον ωριμάσει. Δεν είναι μόνο οι επιδέξιοι κινησιολογικά ηθοποιοί που εντυπωσίαζαν με την πλαστικότητά τους στο America Hurahh αλλά έχουν αποκτήσει τώρα πια πλήρη έλεγχο των εκφραστικών τους μέσων και κυρίως των φωνητικών δεξιοτήτων που απαιτεί η ιδιαίτερη υποκριτική που έχουν υιοθετήσει και η οποία ζητά άλλου είδους εξάσκηση ώστε να ακούγεται ο λόγος. Εδώ, αν εξαιρέσει κανείς την πρώτη εικόνα, όπου ο λόγος γινόταν δύσκολα αντιληπτός, δεν υπάρχει πρόβλημα. Και οι εννέα ηθοποιοί ήταν εξίσου αποτελεσματικοί στην πληθώρα των ρόλων και μεταμφιέσεων που ερμήνευσαν, ώστε είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς κάποιον: όλοι συνέβαλαν στο τελικό αποτέλεσμα. Ο μιχάλης Μαθιουδάκης που σχεδόν περιορίστηκε στο ρόλο του Χάρου με τα ξυλοπόδαρα και το αφελώς ύπουλο μειδίαμα (αλλά και Δημόσιος Υπάλληλος στην τελευταία εικόνα), οι πληθωρικοί Φιντέλ Ταλαμπούκας και Ελίνα Σηφάκη, οι εύπλαστοι Γιάννης Μπόγρης και Ματίνα Περγιουδάκη, η δυναμική Δώρα Στυλιανέση, Ο Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, η Έφη Τσαρουχά, ο Μάριος Παναγιώτου.

Ο Περικλής Μουστάκης έπλασε μια δυναμική παράσταση υψηλών προδιαγραφών. Και στη γραμμή που επέλεξε, υψηλής αισθητικής. Έκανε δε μία παραγωγή πού, σε αντίθεση με άλλα, ισότιμα επιχορηγούμενα σχήματα, παρέπεμπε σε υπερπαραγωγή που ίσως μόνο το Εθνικό ή εμπορικά σχήματα θα μπορούσαν να διεκπεραιώσουν. Καμία έκπτωση, καμία απόκλιση από το στόχο.

ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ